ธุรกิจไฟฟ้าต้อง “ไฟนิ่ง–พอ–ปลอดภัย–ขยายได้” บทความนี้สรุปภาพรวมตั้งแต่ประเมินโหลด ไปจนถึงเลือกอุปกรณ์หลัก (หม้อแปลง/เมนเบรกเกอร์/MDB/DB/สาย/กราวด์/กันฟ้าผ่า) + ตัวอย่างคำนวณให้พร้อมใช้คุยกับวิศวกร/ผู้รับเหมา
1) ไฟฟ้า 1 เฟส vs 3 เฟส — ธุรกิจไหนควรใช้แบบใด
1 เฟส (230V): ออฟฟิศ, งานเบา, เครื่องมือช่างไฟฟ้าขนาดเล็ก
3 เฟส (400V): มอเตอร์, คอมเพรสเซอร์, เครื่องตัด/พับ/พ่น, เตา/เตาอบ, เครื่อง Burn-in, เครื่องทดสอบโหลดคำแนะนำ: ถ้าธุรกิจมี “มอเตอร์ + เครื่องมือไฟฟ้าหนัก” ให้เริ่มที่ 3 เฟสไว้ก่อน เพื่อรองรับการโต
คำแนะนำ: ถ้าธุรกิจมี “มอเตอร์ + เครื่องมือไฟฟ้าหนัก” ให้เริ่มที่ 3 เฟสไว้ก่อน เพื่อรองรับการโต
2) ขั้นตอนประเมินโหลด (Demand) แบบเป็นขั้นเป็นตอน
ลิสต์อุปกรณ์ทั้งหมด (กำลัง kW/kVA, จำนวนชั่วโมงใช้งาน/วัน)
จัดหมวดโหลด: มอเตอร์, ฮีตเตอร์, ปลั๊กเครื่องมือ, แสงสว่าง, ระบบปรับอากาศ, เครื่องทดสอบ
คูณ Diversity Factor (ไม่ได้เปิดพร้อมกัน 100%) เช่น 0.6–0.8 แล้วแต่ลักษณะงาน
พิจารณา Power Factor (pf) ของระบบ (โรงงานทั่วไป 0.85–0.95)
เผื่อการขยาย (Growth) อย่างน้อย +20–30%
สูตรกระแสประมาณ:
I (A) ≈ P(kW) ÷ (√3 × 400V × pf × ประสิทธิภาพ) สำหรับ 3 เฟส
ตัวอย่างย่อ:
โหลดรวมหลังเผื่อการใช้งานพร้อมกัน = 50 kW, pf=0.9
I ≈ 50,000 ÷ (1.732×400×0.9) ≈ 80 A
เลือกเมนเบรกเกอร์ ≥ 125 A เพื่อเผื่อสตาร์ทมอเตอร์/ขยายในอนาคต
3) เลือกอุปกรณ์หลักให้ถูกตั้งแต่แรก
ตู้ MDB + เมนเบรกเกอร์ (ACB/MCCB): เลือกตามกระแสคำนวณ + เผื่อขยาย 20–30%
ตู้ย่อย DB/SMDB: แยกวงจร “เครื่องจักร/ปลั๊ก/แสงสว่าง/แอร์/ห้องทดสอบ” เพื่อลดผลกระทบเวลาเกิดเหตุ
สายไฟ & Cable Management: รางเคเบิล/เคเบิลเทรย์/คอนดูท แยกแรงสูง–สื่อสาร, ป้ายระบุวงจรชัดเจน
หม้อแปลง (ถ้ามี): ขึ้นกับการไฟฟ้าในพื้นที่และขนาดโหลด (เช่น 100–250 kVA สำหรับ SME กลาง)
Power Factor Correction: ตู้คาปาซิเตอร์อัตโนมัติ ช่วยลดค่าปรับและกระแสไหลในระบบ
SPD กันฟ้าผ่า (Type 1/2): ป้องกัน Surge เข้าระบบ โดยเฉพาะอุปกรณ์ทดสอบ/คอนโทรลเลอร์
กราวด์ & ELCB/RCD: แยก N–PE ถูกต้อง, แท่งกราวด์เพียงพอ, ตรวจค่าความต้านทานกราวด์ตามมาตรฐาน
4) แสงสว่าง & ปลั๊กโรงงาน — เล็กๆ ที่กระทบ Productivity
ค่าความสว่าง (Lux) แนะนำ:
โถงผลิต/ประกอบ: 300–500 Lux
โต๊ะตรวจสอบ/ซ่อม: 500–750 Lux
คลังสินค้า: 150–300 Lux
ปลั๊กอุตสาหกรรม (CEE/Industrial Socket): เลือกตามกระแสเครื่อง, กันน้ำกันฝุ่น IP54–65
วงจรสำรอง & Emergency: ไฟฉุกเฉิน–ป้ายทางหนีไฟ–UPS สำหรับอุปกรณ์ทดสอบสำคัญ
5) ความปลอดภัย & เอกสารที่ควรมี
SLD (Single Line Diagram), ตารางวงจร, ป้ายเตือน, ขั้นตอน Lockout/Tagout
ตรวจวัด Insulation, Earth Resistance, Thermal Scan ตู้ไฟทุก 6–12 เดือน
เช็คลิสต์ก่อนใช้งานจริง
เมนเบรกเกอร์/MDB ขนาดพอ + มีช่องเผื่อ
แยก DB ตามประเภทโหลด
SPD/กราวด์/ELCB ครบ
Lux งานผลิตถึงค่าที่กำหนด
เอกสาร SLD + ป้ายวงจรครบ
